محمدرضا فشاهي متولد 1324 از ميانه هاي دهه ي چهل – وقتي كه بيست و چند سال نداشت – چهره ي خود را نخست در مطبوعات و سپس در مجموعه ي شعر«رايا» به عنوان شاعري مستعد نشان داد. فشاهي از همان نوجواني به مسائل اجتماعي و فلسفي توجه داشت و هرچه پيش تر آمد، ذهن او از اين نظر، بيش تر تبلور يافت. تا آن جا كه رفته رفته جوهر خيال در جريان كلمات او رنگ انديشه گرفت و شاعر به پرواز در آفاق جامعه شناسي و فلسفه پرداخت و از ديده ها محو شد. تا سال ها بعد كه شنيديم با اعتنا و اعتقاد به آرمان هاي انساني و تعلق به تعلم فلسفه در خاك فرانسه فرود آمده، به دانشگاه پاريس راه يافته و به تدريج مراتب تحصيل و تحقيق را طي كرده و با اخذ دانشنامه ي دكتراي «دتا» در رشته ي فلسفه و ادبيات و دريافت درجه ي «شايستگي رهبري» از طرف برجسته ترين استادان دانشگاه «سوربن» به گروه مدرسان دوره ي دكتراي فلسفه پيوسته است.
محمدرضا فشاهي به جز دو مجموعه ي شعر و مجموعه اي كه هم اكنون آماده ي چاپ دارد، بيشتر آثار خود را در فلسفه و علوم اجتماعي نوشته و آخرين كتاب او«ارسطوي بغداد» است كه در حقيقت بازبيني سير و انديشه و فلسفه ي اسلامي – ايراني با نگرشي انتقادي است كه نتيجه و «سنتز» ي از هفت كتاب چاپ شده ي اوست. و ما در فرصت ديگر به تفصيل بيش تر از آن ها سخن خواهيم گفت. و اما چنان كه به اشاره گذشت فشاهي اين سال ها از شعر نيز غافل نمانده است. هر چند بسيار كم . تا آن جا كه به عدد يك صد هم نمي رسد و عنقريب منتخب آنها را در مجموعه اي كه با ياري دوستان چاپ خواهد شد، خواهيد ديد. و در آن منتخب، اين سه شعر را نيز:
محمد حقوقي
احساس
چيزي منفي در خانه پرسه مي زند
قرص نان هنوز در گندم زار است و
عطر سياهدانه در علفزار و
ماه چهارده در آب هاي آسمان
مرا با باغ هاي كهكشان پولادين كاري نيست
رمه ها و داغگاه شان از سنگ است و
گلوگاه ِ پرنده هاشان نه جايگاه نغمه،
كه انبان آتش است.
پاييز و جمعه و ماه شكفته در ايوان هستند
چيزي سپيد و بي شكل در باغچه موج مي زند و
سُر می خورد، چرخ مي زند، مي خرامد و
آهسته محو مي شود.
با عطر سياهدانه و رازيانه در مشام
قرص نان را گاز مي زدي يا ماه برهنه را؟!
پاريس 1370 شمسي
ظهور
چه كهكشان سبزرنگ نانوشته اي است
دقيقه ي مقدسي كه ناگهان پديدار مي شوي و من
تمام رنگ و عطر و نغمه هاي نهان را مي فهمم
تمام لحظه های خلوت رامشگران و شاعران و
نقاشان را می بینم
فقط «حضور توست» که یاس را
یاس می نماید و
وجود آب های آسمان و زمین را
معنا می بخشد
قسم به صبح جوان پرندگان باغ های عدن
«دقیقه ی غیاب تو» صدای گام های روح را می شنوم دور
می شود
هزار سایه از کنار چشم سرد زمان
نشت می کند
هزار رود کوچک قرمز به قلب دریا می ریزد
هزار مرگ شناور درون خانه بال می گشاید و می سوزاند.
چه می توان کرد
چه درد نانوشته ی زیبایی
چه می توان کردن
چه خواب ناگشوده ی زیبایی
دقیقه ی مقدسی که پدیدار می شوی
خرامان و ناگهان
تمام سنگواره های آسمان و زمین
تنفس از سر می گیرند
پاریس اسفند 1373 شمسی
تولد
سیاه چشم من
سینه بر عطر رنج هایت گشوده ام
که کلام نگفته ی آخرینم تو هستی
اکنون کجاوه ی اول، آرام در می رسد
پیام آور غوّاصان آب های سبزرنگ روح
کجاوه ی هفته رنگ میلادت
که عطر شگفت شب بو دارد
تا کجاوه ی خاموش آخرینم فرارسد
نگاه می کنم و می پذیرم
که تو را«حضور بنفشه» نام بگذارم و خاموش بنشینم
تهران 1351 شمسی
از مجله ی دنیای سخن
تیر و مرداد 1378- شماره 86
